Tenis bir raket yardımıyla oyun sahası (kort) içindeki topa yön verme mücadelesidir. Oyundaki asıl amaç rakibinizin topu geri çeviremeyeceği (vuruş yapmayacağı) bölgeye atarak, topun rakip sahası üzerinden yerde kalması veya dışarı çıkmasıdır. Rakibiniz kort içinde gönderdiğiniz topa geri dönüş yapmayı başaramadığı her seferinde puan kazanacaksınızdır. Oyunun asıl hedefi dışında elbette bilmeniz gereken birçok nüans var.
Bir tenis karşılaşması, her tarafta bir oyuncunun yer aldığı tek oyun şeklinde gerçekleştirilebileceği gibi her tarafta iki oyuncunun yer almasıyla iki oyun olarak da gerçekleştirilebilir. Dikdörtgen biçimindeki kort ise daha önce belirttiğimiz üzere toprak, çim, sert zemin veya halı zeminden oluşabilir. Her zemin yüzeyi için farklı tip raketler ve toplar kullanılabilir.
Tenis karşılaşmaları 3 veya 5 set olarak oynanır. 3 setlik oynanan karşılaşmalarda setlerden ikisini, 5 setlik karşılaşmalardaysa setlerden üçünü alan taraf oyunun galibi sayılır. Karşılaşmalara her taraf 0 skorla başlar. İlk alınan sayı 15, ikinci sayı 30, üçüncü sayıyla da 40 puana ulaşırlar. Oyunda 4. puanın alınmasıyla set kazanılır. Tarafların ikisinin de aynı puanı ulaşmaları halinde maç berabere kalabilir.
Teniste karşılaşmalar taraflardan birinin yaptığı “servis” atışıyla başlar ve sırayla oyuncular arasında yer değiştirerek karşılaşma devam eder. Tenise yeni başlayanlar için zorlu bir atış olmasına rağmen servis atışı, profesyonel sporcular için avantajlı bir atışa dönüşmektedir. Servis atışları kort üzerindeki servis çizgisinin arkasından; ilk servis soldan, ikinci servis sağdan olacak şekilde yapılır. Servis yapan oyuncunun topu fileye takılır, servis karesi dışına veya oyun alanının dışına çıkarsa faul olur. Faul ile başlayan servislerde oyuncuya bir tekrar hakkı verilir. İkinci denemede yapılan servis atışı yine faul olursa oyuncu puan kaybeder ve bu kez servis hakkı karşı tarafa verilir.
Tenis mücadelesi boyunca topu yönlendirmek, başarılı tekniklerle vuruşlar yapmak ve doğru konumlanmak karşılaşmaların kaderini belirler. Oyuncunun attığı top, rakip topa vurmadan önce yarı saha içinde sekerse, oyuncu vuruş kaçırırsa, yapılan vuruş fileye, oyuncunun vücuduna veya rakete birden fazla kez değer faul olur. Bu durumda atış tekrarı yapılır ve yasak tekrarlanması halinde atış sırası karşıya geçer.
Teniste, servis atan ve servis karşılayan olmak üzere 2 başlangıç pozisyonu vardır.
Servis atan kişi oyuna, orta çizginin sağından atacağı servislerle başlar. Karşılayan kişi de çapraz şekilde durarak servisi karşılar. Servisteki temel kural, topun fileye değmeden karşı kutuya en fazla iki denemede isabet ettirilmesi, (fileye değip düşerse ‘let’ olur) ve oyuna sokulmasıdır. Oyuncu bunu yapamadığı takdirde “çift hata” yapmış olur ve puanı kaybeder.
Oyun esnasındaki temel kural ise topu filenin üzerinden veya etrafından geçirip, karşı kort sınırları içine düşürmek ve rakibin topa yetişememesi, yetişip de içeri düşürememesi gibi durumları beklemektir.
Oyunun sonuçlanması durumunda da servis atan oyuncu artık karşılayan, karşılayan oyuncu da artık servis atan sporcu konumundadır. Setlerin başındaki ilk oyun ve sonrasındaki her 2 oyunda bir, oyuncular yer değiştirmektedir.
Teniste Puanlama Sistemi aşağıdaki şekildedir.
Top rakibin sahasına attıldıktan sonra;
Rakip topa vurmadan, top bir defadan daha fazla sekerse,
Rakip topa vuramaz ise,
Rakip topa vursa dahi topu dışarı atarsa,
Rakip topa vursa dahi top fileye takılır ve kendi sahasına düşerse,
Rakip topa vurduktan sonra (topu rakibin sahasına geçse dahi), rakibin raketi fileyi geçer ise,
Rakip topa vururken (topu rakip sahaya gönderse dahi), top rakibin raketine bir kereden fazla değer yada vücuduna değer ise; Rakip puan kaybeder.
Üç setlik maçlarda iki seti alan oyuncu, beş setlik maçlarda ise üç seti alan oyuncu kazanır.
Set:
Bir seti kazanmak için, oyuncunun en az altı oyunu en az iki farkla kazanması gerekir (6-0, 6-1, 6-2, 6-3, 6-4 gibi).
Ancak oyun 5-5 olursa, herhangi bir oyuncu iki oyun fark yapana kadar set uzar (7-5, 8-6, 9-7, gibi).
Bazı turnuvalarda “tie-break” kuralı uygulanır. “Tie-break” kuralı, yani bağı bozma, set 6-6 olunca uygulanır. “Tie-break” özel bir oyundur.
Oyun:
Oyun 0-0 olarak başlar. Herhangi bir tarafın ilk aldığı puana “15”, ikinci aldığı puan “30”, üçüncü aldığı puana “40” denir. Taraflardan biri dördüncü puanı aldığında diğer taraf iki ya da daha az puan aldı ise oyun olur.
Eğer bir taraf üçüncü puana ulaştığında, dördüncü puanı alamadan diğer taraf da üçüncü puana ulaşırsa “berabere” tenis terimi ile “deuce (düs)” olur. Oyun berabere olduktan sonra ilk puanı alan taraf için “avantaj” olur. “Avantaj” olan taraf, diğer taraf puan almadan bir puan daha alırsa (yani “berabere” olduktan sonra üst üste iki puan) oyun olur. “Avantaj” olan taraf, ilk puanı kaybeder ise tekrar “berabere” olur.
Hakem puanları sayarken ilk olarak servis atanın puanını söyler. Örneğin servis atan ilk iki puanı kaybetti ise “0-30” olur. Üçüncü puanı alırsa “15-30” olur. Dördüncü puanı alırsa “30-30” olur. Beşinci puanı alırsa “40-30” olur. Altıncı puanı da alırsa oyun olur.
Bu örnekte servis atan altıncı puanı alamasa idi “40-40” yani “berabere olacaktı. Karşılayan yedinci puanı alırsa “avantaj” karşılayan da olur. Sekizinci puanı da karşılayan alırsa oyun olur ya da alamaz ise tekrar “berabere” olur.
Servis Atışları:
Oyun taraflardan birinin servis atışıyla başlar. Servis atma sırası oyun boyunca karşılıklı olarak yer değiştirir.
Servis kullanan oyuncu atışını arka çizginin gerisinde yapmalıdır. Her oyunda ilk servis, merkez çizgisinin sağından kullanılır ve rakip sahanın solundaki servis alanına atılır. İkinci servis, merkez çizgisinin solundan kullanılır ve rakip sahanın sağındaki servis alanına atılır.
Daha sonra sırası ile sağdan ve soldan, oyun bitene kadar servis atılır. Oyuncular servisi overarm ve underarm olmak üzere iki şekilde kullanabilirler.
Servis Hatası:
Eğer servis kullanan oyuncu;
Topu atması gereken servis alanına atamaz ise ,
Topu filelere takar ise,
Topu atması gereken servis alanına atmadan sahada başka bir yere atarsa,
bu bir hata sayılır ve oyuncu ikinci servis hakkını kullanır.
İlk yada ikinci servis ağa çarpıp rakip oyuncunun atılması gereken servis alanına düşerse bu “net” sayılır ve oyuncu ilk yada ikinci servis atışını tekrarlar.
Servisler hariç top, ağa çarpıp rakip sahaya düşerse ve rakip topu kurallar dahilinde karşılayamaz ise bu bir sayı sayılır.
Çift Hata:
Servis atışı esnasında, aynı sayıda, iki kere servis hatası yapan “Çift Hata” yapmış olur ve o puanı kaybeder.